Vườn quốc gia Bạch Mã

Là phần cuối của dãy Trường Sơn Bắc và trung tâm của dải rừng xanh tự nhiên còn lại duy nhất của Việt Nam kéo dài từ biển Đông đến biên giới Việt Lào, Vườn quốc gia Bạch Mã có một vị trí hết sức quan trọng trong việc bảo tồn hệ sinh thái rừng nhiệt đới rất giàu và đẹp nơi đây. Theo một số chuyên gia nước ngoài thì đây là khu rừng có khí hậu dễ chịu nhất trong những nơi nghỉ dưỡng trên miền núi ở bán đảo Đông Dương với đỉnh Bạch Mã cao 1.450m so với mực nước biển quanh năm mây trắng giống như chú ngựa đang tung cổ bờm ngạo nghễ. Chỉ cách biển gần 10km, nên khí hậu Bạch Mã còn mang hơi thở đại dương. Nhiệt độ lạnh nhất vào mùa đông không bao giờ dưới 4⁰C và nhiệt độ nóng nhất vào mùa hè không vượt quá 26⁰C.

Vượn ngũ sắc ở Bạch Mã -

Từ thành phố Huế xuôi theo quốc lộ 1A vào Đà Nẵng khoảng 40km, trước khi đến hầm Hải Vân, du khách rẽ vào con đường nhỏ lên Vườn Quốc gia. Lên Bạch Mã du khách được trở về với thiên nhiên hoang sơ cùng một màu xanh bạt ngàn của hoa lá, cây rừng. Những thác nước suối róc rách và những hồ nước mát mẻ chắc chắn sẽ làm du khách thấy sảng khoái, thoải mái sau những hành trình vất vả. Sẽ rất tuyệt vời và thú vị khi khám phá rừng Bạch Mã bằng những con đường mòn thiên nhiên, mà bất cứ lúc nào du khách cũng có thể bắt gặp cảnh sắc đẹp đến mê hoặc. Rừng Bạch Mã được cấu tạo bởi 2 loại rừng chính là rừng kín thường xanh mưa mùa nhiệt đới ở đai thấp dưới 900m và rừng kín thường xanh mưa mùa á nhiệt đới ở độ cao trên 900m. Khu rừng là ngôi nhà chung trú ngụ của hàng ngàn loài động thực vật khác nhau, nhiều loài đặc chủng, quý hiếm. Các nhà khoa học đã thống kê được 83 loài thú từ những giống động vật đang có nguy cơ tuyệt chủng đến những giống mới của thế giới và Việt Nam như hổ, vượn, voọc ngũ sắc, voọc vá chân nâu, sao la, gấu ngựa, báo gấm, khỉ mặt đỏ, mang lớn... Bạch Mã còn là nơi trú ngụ của 333 loài chim, tức là hơn 1/3 loài chim hiện có của nước ta. Nhiều loài chim đẹp và lạ như họa mi, khướu bạc má, chích chòe lửa, gà so, gà lôi trắng, gà lôi lam mào trắng và có đến 7 loài chim trĩ khác nhau, trong đó có loài quý hiếm như trĩ sao. Bạch Mã còn 256 loài bướm cùng nhiều loài bò sát, ếch nhái, cá và côn trùng trong đó 68 loài có tên trong Sách đỏ Việt Nam. Nhiều loài côn trùng kỳ lạ và độc đáo như bọ que có thân dài xương xẩu, màu sắc cơ thể giống như cành cây; kỳ nhông xanh cùng hàng đàn bướm màu sắc sặc sỡ rập rờn trên những khóm hoa hay đậu thành hàng trên vách đá rêu xanh. Các nhà khoa học đã lên danh sách 1406 loài thực vật ở nơi đây gồm những giống cây quý hiếm như trắc, trầm hương... và 338 loài cây có thể sử dụng làm thuốc nam. Một số cây dược liệu có giá trị lớn về kinh tế cần được bảo vệ và nhân giống như cây vàng đắng dùng chữa bệnh sốt rét và bệnh vàng da; cây hoàng tinh hoa trắng sử dụng làm thuốc bổ và chữa bệnh đau lưng. Một số loài lần đầu được phát hiện ở đây được đặt tên của vườn như Côm Bạch Mã, chìa vôi Bạch Mã. Vào khoảng thời gian đầu và cuối mùa mưa, rừng Bạch Mã còn sặc sỡ sắc màu của các loại hoa đỗ quyên, râu hùm, lan vani, trà hoa vàng cùng các giống nấm, địa y, dương xỉ thân gỗ có màu sắc và hình thù kỳ dị, phong phú...

Vào những năm 30 của thế kỷ XX, khi người Pháp đặt chân tới nơi này họ đã phát hiện ra Bạch Mã có một kho tàng di sản thiên nhiên rất phong phú về cả động, thực vật, trong đó có nhiều loài quý hiếm nên đã dựng lên nhiều biệt thự, khách sạn và đường lên núi nhằm biến nơi đây thành khu nghỉ mát lý tưởng. Tuy nhiên, trong những năm chiến tranh sau này, quân đội Mỹ xây dựng sân bay trực thăng dã chiến trên đỉnh Bạch Mã và quanh khu vực này xảy ra nhiều trận chiến ác liệt nên một phần lớn rừng bị tàn phá nặng nề và các công trình biệt thự hầu hết chỉ còn là những dấu tích đổ nát. Thời gian đến thăm vườn đẹp nhất trong năm là từ tháng 3 đến tháng 9. Sau khi dừng chân nghỉ tạm ở trung tâm giới thiệu du khách tiếp tục đi theo đường nhựa dài 14km ngoằn ngoèo đèo dốc dẫn lên đỉnh chính của Bạch Mã, nơi có khu nhà nghỉ chính được xây dựng theo phong cách lâu đài cổ và đặt tên theo các sản vật của rừng. Theo chân một đoàn hành hương đi lên Hải Vọng Đài nơi thờ Quan Thế Âm nằm trên đỉnh Bạch Mã, đứng tại đây du khách có thể bao quát một vùng rộng lớn cửa biển Lăng Cô, Phá Tam Giang, vịnh Chân Mây, bãi biển Cảnh Dương... Nhiều khách hành hương còn tin rằng đây là đỉnh “thiêng” của núi Bạch Mã. Có du khách đã liên tưởng về sự giống nhau khá kỳ lạ giữa Bạch Mã và Yên Tử. Thứ nhất bởi hai ngọn núi này đều được coi là núi thiêng trong tâm thức của người dân địa phương. Thứ hai là cả hai đều hướng ra cửa biển. Nếu ở Chùa Đồng (Yên Tử) nơi được coi là đài quan sát của quan quân nhà Trần canh giặc phương Bắc, thì Hải Vọng Đài (Bạch Mã) cũng nhiều lần được  sử dụng như một đài quan sát. Trong chiến tranh, trên đỉnh Bạch Mã này, quân đội Mỹ đã đổ bộ một lực lượng lớn đóng thành căn cứ quân sự, đến nay vẫn còn dấu tích là “Sân bay cũ”. Việt Cộng cũng chọn đỉnh Bạch Mã làm căn cứ kháng chiến, dấu tích còn lại là hệ thống hầm ngầm dài 140 mét quanh co trong lòng núi.

Đi xuống từ đỉnh núi khoảng 2km theo đường dốc thoai thoải xuyên qua khu rừng á nhiệt đới, du khách sẽ tới thăm nhà sưu tập hàng trăm loài phong lan núi. Từ nơi dừng chân, du khách cũng có thể băng qua khu rừng tuyệt đẹp với những ngôi nhà bị đổ nát, đường mòn Ngũ Hồ sẽ dẫn ta đến một loạt các thác nước duyên dáng và tuyệt đẹp. Ở đây ta có thể ngắm nhìn những hồ nước trong suốt tựa pha lê nhưng khá lạnh vì nằm trên núi cao. Nếu không đủ thời gian đi hết tuyến đường này, du khách có thể tách ra đi theo đường mòn đỗ quyên tới đỉnh thác Đỗ Quyên với độ cao trên 300m, chiều rộng hơn 20m. 

 Thác Đổ Quyên

Muốn thăm chim thú quý, du khách đi theo đường mòn Trĩ Sao dài khoảng hơn 2km. Ngoài việc thưởng thức cảnh rừng và các hồ nước trong veo, du khách sẽ thấy khu vực này là nơi ở của các loài chim trĩ và heo, hươu, mang. Từ khu nhà nghỉ đi xuống 3km theo đường ô tô, du khách có thể rẽ vào đường mòn Chò Đen, một đoạn đường chỉ non nửa cây số nhưng rất dốc và khó đi, du khách sẽ bất ngờ khi tận mắt nhìn thấy nhiều cây cổ thụ cao ngất trên 30m và đều có đường kính trên 1m tụ họp với nhau san sát... Những du khách yêu nông nghiệp có thể lựa chọn đến các nhà vườn ở thôn Khe Su để tìm hiểu về đời sống canh tác của cư dân địa phương, rồi kết thúc chuyến du ngoạn sẽ là điểm dừng chân tại các suối thác đẹp như Thủy Điện, Đá Dựng để cắm trại và bơi lội thỏa thích.